The news is old

της Λίνας Βαλσαμίδου

«The news is old» είναι μια ρήση που τονίζει πως οι ειδήσεις ενός Μέσου είναι κατά κανόνα προβλέψιμες και από πριν αξιολογημένες (Μπασαντής και Στράτος, 1991: 35). Πως αποδεικνύεται αυτό; Ας πάρουμε για παράδειγμα το κεντρικό δελτίο ειδήσεων των 20.00 της 23^ης Νοεμβρίου 2012, του τηλεοπτικού σταθμού ΑΝΤ1 Ελλάδας, ενός καναλιού που δίνει έμφαση σε περισσότερο κοινωνικές ειδήσεις, και ακόμα και όταν αναφέρεται σε καθαρά πολιτικές, πάντα προχωρά σε μια "κοινωνική" επέκτασή τους.

Στο δελτίο συνολικής διάρκειας 01:05:14 και με παρουσιάστρια τη Μαρία Χούκλη, η πρώτη είδηση του δελτίου που αφορά τη συμβιβαστική λύση για τη διαχείριση του χρέους και διεξαγόμενη (εκείνη την ώρα) συνεδρίαση του Eurogroup, εμπίπτει στο πλαίσιο της πολιτικής αξιολόγησης: Παρουσιάζεται πρώτη και καταλαμβάνει –ως προς την παρουσίασή της- 20:07 λεπτά –ουσιαστικά τα 2/3 της διάρκειας του δελτίου. Η είδηση αυτή από τον ΑΝΤ1 –που διεκδικεί το ρόλο του «έγκριτου» καναλιού – παρουσιάζεται «γραμμική» και με ουδέτερη γλώσσα από την παρουσιάστρια, όμως την ίδια στιγμή «δένουν» παραθετικά γύρω από αυτή ρεπορτάζ, σχολιασμοί, οπτικές παραστάσεις, λεκτικοί τίτλοι (π.χ. «ο ΑΝΤ1 αποκαλύπτει»), που αναδύουν μια επαγγελματικής μορφής «χειραγώγηση» της είδησης.

Η ίδια είδηση δείχνει ότι πληροί τις προϋποθέσεις των προοπτικών ενός γεγονότος: Αφορά ένα γεγονός επίκαιρο και πρόσφατο, άρχισε λίγο πριν την μετάδοση του δελτίου και εξελίσσεται την ίδια ώρα με το τηλεοπτικό δελτίο, έχει μεγάλο εύρος και απασχολεί ολόκληρη τη χώρα –αλλά και την ευρωπαϊκή ένωση-, έχει συνέχεια και διάρκεια - διότι είναι εν εξελίξει-, είναι ένα προσδοκώμενο γεγονός που κυρίως οι έλληνες αναμένουν να μάθουν γι΄αυτό και είναι κατανοητό για τους τηλεθεατές, με γνωστά πρόσωπα να εμπλέκονται –όλα χαρακτηριστικά στοιχεία της «τεχνικής» αξιολόγησης.

Από πλευράς οικονομικής αξιολόγησης, διαφαίνεται ότι ο παραγωγός του δελτίου, προσπαθεί να δημιουργήσει μία αίσθηση-ή ψευδαίσθηση- της σφαιρικής κάλυψης του γεγονότος. Έτσι, χρησιμοποιεί ανταποκριτές, δύο όμως μόνο και σε μεγάλες πόλεις, Βρυξέλλες και Νέα Υόρκη, έχοντας ανιχνεύσει το ενδιαφέρον του κοινού για την τύχη του χρέους της Ελλάδας και έχοντας ήδη εκτιμήσει και αξιολογήσει την παρούσα είδηση, για την οποία απέστειλε ανταποκριτές αλλά και δημοσιογράφους πριν εκτυλιχθούν τα γεγονότα. Τέσσερις δημοσιογράφοι παρουσιάζουν ρεπορτάζ , που αφορούν κυβέρνηση-αντιπολίτευση-ευρωπαίους εταίρους, και δύο δημοσιογράφοι σχολιάζουν στο στούντιο οπτικές του γεγονότος, σημεία που αναδεικνύουν την πρόβλεψή του.

Το ίδιο συμβαίνει και με τη δεύτερη είδηση του καναλιού που αφορά το προσχέδιο του νέου φορολογικού, συνολικής διάρκειας 04:30 λεπτά. Παρουσιάζεται και αυτό με ουδέτερη γλώσσα, όμως ο σχολιασμός στο στούντιο από τον δημοσιογράφο Ν. Ρογκάκο με τις κρίσεις για τα αδύνατα σημεία και τις επιπτώσεις σε μερίδες πολιτών, αφήνει να διαφανεί η ίδιας μορφής «χειραγώγηση» της είδησης-ως προς την πολιτική αξιολόγηση. Αφορά επίσης ένα γεγονός επίκαιρο, με μεγάλο εύρος, συνέχεια και διάρκεια, που απασχολεί και επηρεάζει το σύνολο του πληθυσμού της χώρας-ως προς την τεχνική αξιολόγηση. Κι εδώ διαφαίνεται μια προσπάθεια δημιουργίας μιας αίσθησης σφαιρικής κάλυψης, μια που το ρεπορτάζ παρουσιάζει τις πτυχές του νέου φορολογικού και τις επιπτώσεις τους σε όλο το φάσμα των πολιτών: ελεύθεροι επαγγελματίες, συνταξιούχοι, μισθωτοί κλπ. , αφήνοντας να διαφανεί η πρόβλεψη του γεγονότος και η εκ των προτέρων εκτίμηση και αξιολόγηση-στο πλαίσιο της οικονομικής αξιολόγησης.

Η τρίτη -κατά σειρά του καναλιού- είδηση, συνολικής διάρκειας 02:30 λεπτών, αφορά το μπλόκο της ΟΛΜΕ στην αποκάλυψη στοιχείων εκπαιδευτικών με πειθαρχικά παραπτώματα. Αφορά μια μεγάλη μερίδα του κοινού που διευρύνεται με το ρεπορτάζ που πλαισιώνει την αποστασιοποιημένη γλώσσα της παρουσιάστριας, το οποίο συνδυάζει και προσθέτει και τους επίορκους υπαλλήλους, υπαλλήλους δήμων και υπαλλήλους προς διαθεσιμότητα. Στην είδηση αυτή –πέραν των παραπάνω αξιολογήσεων- εμφανώς αναδεικνύονται στοιχεία που εμπίπτουν στην πολιτισμική αξιολόγηση: η είδηση που αφορά τμηματικά συμφέροντα –συγκεκριμένα των εκπαιδευτικών- παρουσιάζονται ως καθολικά, με την διεύρυνση του θέματος μέσα από το αναφερόμενο ρεπορτάζ .

Και ναι, τα νέα είναι όντως… παλιά!

Ο προκλητικός ορισμός που αναφέρουν οι Μπασαντής και Στράτος (1991: 35) «τα νέα είναι στην πραγματικότητα παλιά», μια ουσιαστική πτυχή της οικονομικής αξιολόγησης, δεν καταλήγει ένα απλό ευφυολόγημα αλλά μια πραγματικότητα: Και οι 3 πρώτες ειδήσεις του καναλιού, που καλύπτουν σχεδόν το ήμισυ του συνολικού χρόνου του δελτίου, έχουν προβλεφθεί, αξιολογηθεί και προετοιμαστεί εκ των προτέρων και καμιά τους δεν αποτελεί έκτακτο γεγονός που προέκυψε εκείνη την ώρα. Σε όλες τις περιπτώσεις τα γεγονότα είναι αναμενόμενα και το κανάλι έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για την «ενδεδειγμένη» -γι αυτό- παρουσίασή τους