Αστείο η αναφορά σε ύπαρξη ελευθεροτυπίας στην κατεχόμενη Κύπρο

Όταν κάποιος θελήσει να πληροφορηθεί για την «ελευθεροτυπία» μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, ένα από τα καταλληλότερα άτομα για να απαντήσει στα ερωτήματά του πρέπει να θεωρείται ο δημοσιογράφος Σενέρ Λεβέντ, εκδότης της εφημερίδας «Αφρίκα», ο οποίος χαρακτηρίστηκε από κάποιους «περιθωριακός» λόγω των απόψεών του, σύρθηκε στα λεγόμενα δικαστήρια του καθεστώτος, φυλακίστηκε και έγινε στόχος βομβιστικών επιθέσεων. Επικοινωνήσαμε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τον κ. Λεβέντ, που πρόθυμα απάντησε στα ερωτήματά μας.  

Ερ.: Μπορεί να γίνεται λόγος για ελευθεροτυπία μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα;

Όποτε ακούω να γίνεται λόγος για ελευθεροτυπία γελάω διερωτώμενος ποιος ανακάλυψε αυτό τον όρο... Δεν νομίζω ότι υπάρχουν ελεύθερες χώρες και ελεύθερα ΜΜΕ. Ο Τύπος παράγεται με τεχνικά μέσα. Όποιος κατέχει αυτά τα μέσα, έχει και τον πρώτο λόγο. Εκείνος χαράσσει τα όρια και το πλαίσιο της ελευθερίας στα ΜΜΕ. Ένας εκδότης εφημερίδας έχει είτε έναν εμπορικό σκοπό είτε μια πολιτική αποστολή. Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να υπερβούν τα όρια ... Αν το κάνουν, απολύονται.    

Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για ελευθεροτυπία μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, διότι οι περιορισμοί εδώ είναι διπλάσιοι από κάθε άλλο μέρος. Από τη μια βρίσκονται οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και από την άλλη οι κρατούντες το καθεστώς. Ο δημοσιογράφος είναι αλυσοδεμένος από παντού. Ο μόνος τρόπος να ασκήσει το επάγγελμα κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες είναι η αυτολογοκρισία... Δεν μπορεί να ερωτά κανείς αν υπάρχει ελευθερία του Τύπου σε μια κατεχόμενη περιοχή. Είναι αστεία αυτή η ερώτηση! Μόνο για αστείο μπορεί να ερωτηθεί κάτι τέτοιο…

Αποτελεί ένδειξη πολυφωνίας η κυκλοφορία 13 καθημερινών τουρκοκυπριακών εφημερίδων;

Η κυκλοφορία 13 ημερήσιων εφημερίδων με κανένα τρόπο δεν σημαίνει ότι υπάρχει πολυφωνία ή δημοκρατία. Τέσσερις από αυτές είναι κομματικά όργανα και άλλες τέσσερις ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματίες. Έστω και αν οι υπόλοιπες πέντε παρουσιάζονται ως ανεξάρτητες, όλες, εκτός από την «Αφρίκα», λαμβάνουν οικονομική στήριξη από κάπου, εξαρτώνται από κάπου και εκφράζουν εκείνους που τις στηρίζουν οικονομικά. Εκτός από την εξάρτηση από τους κρατούντες του καθεστώτος και από τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ, υπάρχει και η εξάρτηση από τις διαφημίσεις. Η «Αφρίκα» είναι η μοναδική εφημερίδα που δεν εξαρτάται από τις διαφημίσεις. Οι υπόλοιπες δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν χωρίς διαφημίσεις…

Γιατί αλλάξατε το όνομα της εφημερίδας σας από «Αβρούπα» σε «Αφρίκα»;

Το πρώτο φύλλο της «Αβρούπα» κυκλοφόρησε στις 17-9-1997 και το τελευταίο στις 14-12-2001. Από τις 15-12-2001 μετονομάστηκε σε «Αφρίκα». Δύο φορές έγιναν βομβιστικές επιθέσεις κατά του τυπογραφείου της εφημερίδας, τρεις φορές κατασχέθηκαν τα περιουσιακά της στοιχεία και καταχωρήθηκαν εναντίον της ποινικές αγωγές και αγωγές για αποζημιώσεις... Πρώτος καταχώρησε αγωγή ο Ραούφ Ντενκτάς, που κέρδισε την υπόθεση το 1999. Το δικαστήριο μας καταδίκασε να πληρώσουμε αποζημιώσεις σχεδόν 200 χιλιάδων δολαρίων. Επειδή δεν μπορέσαμε να πληρώσουμε, μας πήραν ό,τι είχαμε και δεν είχαμε... Με δικαστική απόφαση κατέσχεσαν και τα έσοδα από τις πωλήσεις της εφημερίδας. Μια διέξοδος μας είχε απομείνει: Η σύσταση άλλης εταιρείας και η αλλαγή του ονόματος της εφημερίδας. Το όνομα «Αφρίκα» μας φάνηκε το καταλληλότερο σε ένα σύστημα όπου ισχύουν οι νόμοι της ζούγκλας.

Βελτιώθηκε ή επιδεινώθηκε η κατάσταση σχετικά με την ελευθερία Τύπου και έκφρασης στην Τουρκία κατά τη διακυβέρνηση του ΑΚΡ;

Η διακυβέρνηση του ΑΚΡ αποτελεί περίοδο απόλυτα τραγική για τους δημοσιογράφους στην Τουρκία. Πολλοί αντιπολιτευόμενοι δημοσιογράφοι ρίχτηκαν στη φυλακή με φτιαχτές δικαιολογίες. Οι δημοσιογράφοι δέχονται πιέσεις, που δεν υπήρξαν ούτε καν σε περιόδους χούντας. Ο Πρωθυπουργός μιλάει συνεχώς για ελευθερία Τύπου και έκφρασης. Όμως, επέβαλε την απόλυση από εφημερίδες και τηλεοράσεις όποιου δημοσιογράφου  δεν του ήταν αρεστός. Ο μεγάλης κυκλοφορίας Τύπος έχει παραδοθεί σε αυτόν. Όμως, υπάρχουν και κάποιοι που αντιστέκονται. Δεν έχουν μεγάλη κυκλοφορία οι εφημερίδες τους, αλλά αντιστέκονται. Η Τουρκία έπεσε από την 154η στην 174η θέση στην παγκόσμια κατάταξη για την ελευθερία έκφρασης. Τι άλλο μπορεί να λεχθεί μετά απ’ αυτό;

Τσαγγάρης Ιάκωβος