Οικονομική κρίση και περιφερειακός Τύπος

Αγώνα επιβίωσης, τον τρίτο χρόνο της κρίσης δίνει ο περιφερειακός Τύπος και δεν φαίνεται φως στο τούνελ. Πολλές και παραδοσιακές εφημερίδες βάζουν λουκέτο, ενώ και οι νεώτερες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Όσο λιγοστεύουν οι εφημερίδες, τόσο χάνονται πηγές ενημέρωσης και πολυφωνίας στη χώρα μας αλλά και οι θέσεις εργασίας δημοσιογράφων.  

Συνολική εικόνα της κατάστασης δεν φαίνεται να υπάρχει, καθώς στον δικτυακό τόπο της Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου (Ε.Ι.Ε.Τ.) δεν έχουν αναρτηθεί στατιστικά στοιχεία με τις εφημερίδες που έχουν κλείσει και τις θέσεις εργασίας (δημοσιογράφοι, τεχνίτες κλπ.) που χάθηκαν από τις απανωτές μειώσεις προσωπικού. Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, αποτυπώνεται μόνο μέσα από τις δηλώσεις των εκπροσώπων του περιφερειακού Τύπου, οι οποίοι ζουν το πρόβλημα, αλλά αισιοδοξούν ότι μπορεί να ξεπεραστεί.  Ο Φάνης Ζουρόπουλος, Δημοσιογράφος και Προέδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου (Ε.Ι.Ε.Τ.) σε άρθρο του που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της Ε.Ι.Ε.Τ. εκτιμά ότι «...κατέρρευσαν αυτές οι εφημερίδες που ήσαν έτοιμες να καταρρεύσουν λόγω της απληστίας των εκδοτών τους, της διαπλοκής τους και της χαμηλής πίστης τους στο μέσο. Ο περονόσπορος που έπεσε στα έντυπα δεν οφείλεται μόνο στο ίντερνετ αλλά και στα θαλασσοδάνεια, στην αλαζονεία, στο φτωχό τους περιεχόμενο και στην διαπλοκή τους με την εξουσία.» Στο ίδιο μήκος κύματος και  ο πρώην Γ. Γ. Ενημέρωσης Γ. Πετρουλάκης, είχε αναφερθεί κατά τη διάρκεια ημερίδας που διοργανώθηκε στο Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου το 2011 στη διαπλοκή ορισμένων εφημερίδων.

Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κ. Αγοραστός, σε συνάντηση του με το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Συντακτών Θεσσαλίας στις αρχές του χρόνου, τόνιζε την αναγκαιότητα επιβίωσης του περιφερειακού Τύπου, ο οποίος ενημερώνει την τοπική κοινωνία και αναδεικνύει τα τοπικά προβλήματα.

Τη μάχη της επιβίωσης των επαρχιακών εφημερίδων περιγράφει αναλυτικά ο  εκδότης Γιάννης Κορομήλης, από την Κατερίνη ο οποίος υποστηρίζει  ότι η οικονομική ύφεση που ξεκίνησε τα τελευταία έτη και συνεχίζεται, έχει οδηγήσει πολλές εφημερίδες σε κλείσιμο ή σε μετατροπή τους σε εβδομαδιαίες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κ. Κορομήλη:

• Κύριες πηγές εσόδων για τον επαρχιακό τοπικό Τύπο αποτελούν, πέραν της πώλησης των φύλλων εφημερίδας,  οι διαφημίσεις, οι αμειβόμενες δημοσιεύσεις και οι συνδρομές. Η διαφήμιση όμως έχει περιοριστεί. Τα υπουργεία και οι  κρατικοί Οργανισμοί έχουν πάψει να διαφημίζονται όπως παλαιά.
• Υπάρχουν ανεξόφλητες οφειλές του Δημοσίου στις επαρχιακές εφημερίδες  από το 2009. Παράλληλα έχουν μειωθεί οι προκηρύξεις του Δημοσίου και των οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίες αποτελούν βασικό πόρο των επαρχιακών εφημερίδων. Οι Δήμοι έχουν συμπτυχθεί με το σχέδιο “Καποδίστριας” και “Καλλικράτης” ενώ η κρίση έπληξε και τα δημόσια έργα, με συνέπεια να ελαττώνεται η δημοσίευση αμειβομένων προκηρύξεων/διακηρύξεων στις εφημερίδες. Για παράδειγμα η Πιερία είχε 53 κοινότητες και τρεις Δήμους, που συνενώθηκαν σε τρεις Δήμους.
• Η κρίση χτύπησε και τις διαφημίσεις εταιριών και καταστημάτων. Πολλοί επιχειρηματίες προτιμούν το ραδιόφωνο ως ποιο οικονομικό μέσο προβολής.
• Τα μεγάλα διαφημιστικά γραφεία των αστικών κέντρων σπάνια δημοσιεύουν κάποια διαφήμιση.
• Οι παραδοσιακές τοπικές εφημερίδες φαίνεται να αντιμετωπίζουν λιγότερα  προβλήματα, συγκριτικά με τις νεώτερες, επειδή στηρίζονται σε αναγνωστικό κοινό που τις αγοράζει συνδρομητικά.  Όσες εφημερίδες στηρίζονται σε συνδρομές επιχειρήσεων, βλέπουν τα έσοδά τους να μειώνονται δραματικά. Οι φήμες περί ενδεχόμενου κλεισίματος μιας ημερήσιας τοπικής εφημερίδας λειτουργεί ανασταλτικά στην ψυχολογία των συνδρομητών με αποτέλεσμα τελικά να μειώνονται οι συνδρομές.
• Ο εξοπλισμός μιας επαρχιακής εφημερίδας είναι συνήθως αντίστοιχης τεχνολογίας με αυτόν των εφημερίδων μεγάλης κυκλοφορίας. Η επιδότηση εφημερίδων μέσω ΕΣΠΑ προαπαιτεί από τους ιδιοκτήτες να συμβάλουν με ίδια κεφάλαια ή και με δανεισμό μέσω τραπεζών, με ορατό κίνδυνο εάν δεν είναι σε θέση να αποπληρώσουν, να οδηγούνται σε πτώχευση.
• Στην προσπάθεια επιβίωσης η εφημερίδα διατηρεί παράλληλα με την έντυπη μορφή και ηλεκτρονική έκδοση, γεγονός που αυξάνει τα έξοδά της.

Όσον αφορά στα μέτρα αντιμετώπισης των συνεπειών της κρίσης, ο κ. Κορομήλης υποστηρίζει ότι στη δική του εφημερίδα:

• για να διατηρηθεί ο αριθμός των συνδρομών σε σταθερό αριθμό, έγινε μείωση του κόστους της συνδρομής (περίπου 10%) και δόθηκε ευελιξία εξόφλησης.
• μειώθηκε το κόστος της διαφήμισης. Μειώθηκε ο μισθός του προσωπικού περίπου 15% και απέλυσε το 20% του προσωπικού (σσ)Είναι γνωστό ότι στις τοπικές εφημερίδες, για να μειώνουν το κόστος λειτουργίας, συνηθίζεται να εργάζονται οι ιδιοκτήτες με μέλη της οικογένειας τους.

Εάν η οικονομική ύφεση συνεχισθεί, προέβλεψε νέες περικοπές στη διαφήμιση,και την τιμή πώλησης των εφημερίδων, καθώς και νέες απολύσεις.

Ο επαρχιακός Τύπος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα στοίχημα επιβίωσης. Μοιάζει ως ένας ζωντανός οργανισμός που όσο τον αγαπούν, πιστεύουν σε αυτόν και τον φροντίζουν ζει και μεγαλώνει και όσο αδιαφορούν πεθαίνει. Επειδή όμως υπάρχει ανάγκη πλουραλισμού στην ενημέρωση των πολιτών, κάποιες τοπικές εφημερίδες δείχνουν ότι θα καταφέρουν να επιβιώσουν. Μάλλον θα είναι αυτές που έχουν εμπειρία από δυσκολίες και αυτές που φρόντισαν να είναι έτοιμες για τα δύσκολα χρόνια.

Αθ. Παπαγεωργίου