Η επικοινωνία είναι υπέρβαση

της Χριστίνας Λιναρδάκη

Οι γνώσεις μας των ξένων γλωσσών, όταν δεν υπάρχει καθημερινή τριβή με αυτές, φθίνουν με τον χρόνο.  Έτσι, ενώ κάποτε γνώριζα καλά γαλλικά και γερμανικά, πλέον δεν νιώθω σίγουρη να ανοίξω συζήτηση σε αυτές τις γλώσσες, επειδή πιστεύω ότι δεν θα μπορέσω να τη συνεχίσω:  θα έρθει η κρίσιμη στιγμή που δεν θα θυμάμαι μια λέξη ή μια φράση – και τότε;

Τον γενικώς καθομολογούμενο αυτόν κανόνα δεν ακολουθεί η γνώση μου των αγγλικών. Αντίθετα μάλιστα, θα έλεγα ότι πλέον μιλώ καλύτερα αγγλικά από ότι στο παρελθόν που τα χρησιμοποιούσα σε καθημερινή βάση. Αυτό όμως δεν οφείλεται σε θεία επιφοίτηση, ούτε καν σε κάποιου είδους προσπάθεια ή μελέτη. Οφείλεται στο απλό γεγονός ότι μεγαλώνοντας έμαθα να επικοινωνώ καλύτερα.

Επικοινωνώ καλύτερα σημαίνει επικοινωνώ με σιγουριά και αυτοπεποίθηση – και αυτά τα δύο τα έχω κερδίσει στο πέρασμα του χρόνου. Έχοντας καλύτερη βάση στα αγγλικά από ό,τι στις δύο άλλες γλώσσες, νιώθω πιο σίγουρη να τα χρησιμοποιώ.

Φυσικά έπρεπε να κερδίσω το απλό «επικοινωνώ», χωρίς τροπικό ή άλλο επίρρημα, να κερδίσω δηλαδή τη δυνατότητα να κάνω την υπέρβαση – γιατί αυτό ακριβώς είναι η επικοινωνία:  υπέρβαση των ορίων του εαυτού μας και επέκτασή τους προς τον Άλλον.

Στο ίδιο πνεύμα, μπορούμε να πούμε ότι καλή επικοινωνία είναι μια υπέρβαση των ορίων του εαυτού που τοποθετεί τον Άλλον εντός του ίδιου πλαισίου, τον συμπεριλαμβάνει, με άλλα λόγια, στον ορισμό του: «η Κατερίνα από την οποία θέλω να ζητήσω κάτι είναι άνθρωπος κι αυτή, όπως εγώ». 

Επομένως, δεν υπάρχει λόγος να διστάσω: μας διέπουν οι ίδιοι περιορισμοί και παρόμοιες αδυναμίες.

Ασφαλώς η γενίκευση είναι τεράστια και οι αντιρρήσεις που θα μπορούσαν να προβληθούν πολλές – ενίοτε και δίκαιες. Όμως είναι θεμελιώδες δικαίωμα – αν όχι υποχρέωση – της ανθρώπινης συνθήκης το να αναγνωρίζουμε σε έναν άλλον άνθρωπο ό,τι αναγνωρίζουμε στον εαυτό μας.