Brexit και Social Media

του Νικόλα Αρτέμη

Γεγονότα

Στις 23 Ιουνίου 2016 διεξάγεται δημοψήφισμα στο οποίο οι Βρετανοί πολίτες καλούνται να αποφασίσουν για ένα κεφαλαιώδους σημασίας ζήτημα, την παραμονή ή  την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Μετά από μια έντονη, φορτισμένη και σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ των δύο στρατοπέδων και των υποστηρικτών τους, ο Βρετανικός λαός επέλεξε με ποσοστό 51,9% (έναντι 48,1%) την έξοδο (Brexit) από την ΕΕ. Πρωταγωνιστικό (και καθοριστικό;) ρόλο (και σ’ αυτό) το αποτέλεσμα διαδραμάτισαν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

Leave Campaign

Το στρατόπεδο του Brexit από την αρχή της εκστρατείας, ιδίως όμως όσο πλησίαζε το δημοψήφισμα, ήταν πιο δυναμικό από το Bremain και κατάφερνε να διαμορφώνει τη δημόσια συζήτηση, θέτοντας θέματα που βοηθούσαν τους υποστηρικτές της αποχώρησης να εδραιώσουν τις θέσεις τους στην κοινή γνώμη, να καλύψουν τις δικές τους αδυναμίες και παράλληλα να φέρουν σε δύσκολη θέση τους υποστηρικτές της παραμονής. Το μήνυμά τους ήταν δυνατό, ξεκάθαρο και  ταυτόχρονα συναισθηματικό και συνεπώς κατόρθωσε να συγκινήσει την πλειοψηφία των αναποφάσιστων Βρετανών. Επίσης, μελέτες έχουν δείξει ότι οι υποστηρικτές της Εξόδου ήταν πιο αποδοτικοί και πιο δραστήριοι στη χρήση των ΜΚΔ συμβάλλοντας καθοριστικά στην προσέλκυση όσων χρηστών δεν είχαν αποφασίσει [για το] τι θα πράξουν.

Οι κύριοι λόγοι της επικράτησης του μηνύματος του Brexit είναι οι ακόλουθοι:

• το μήνυμά ήταν απλό και ξεκάθαρο, 
• κατάφερε να συγκινήσει μεγάλο ακροατήριο και μέσω αυτής της προσέγγισης να διαδοθεί και να επικρατήσει 
• δεν καταπιάστηκε σε βάθος με τις οικονομικές επιπτώσεις της εξόδου.

Οι υποστηρικτές του Brexit εξέπεμψαν ένα μήνυμα δυνατό και ξεκάθαρο, το οποίο «άγγιξε» συναισθηματικά τους Βρετανούς. Το απλό (ίσως και απλοϊκό) και συναισθηματικό μήνυμα μιας καμπάνιας υπηρετείται σε μεγάλο βαθμό από την ευρεία χρήση των ΜΚΔ. Συναισθήματα οργής, αγανάκτησης και κούρασης εξαπλώνονται και υιοθετούνται ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά σε σχέση με μηνύματα που δίνουν έμφαση στον ορθολογισμό ή αγνοούν την καθημερινότητα του πολίτη. Έτσι και στο βρετανικό δημοψήφισμα, το Leave επικράτησε, καθώς οι επικεφαλείς της εκστρατείας αφουγκράστηκαν την κοινωνική δυσαρέσκεια, λόγω κυρίως της οικονομικής και προσφυγικής κρίσης, και προσάρμοσαν τα μηνύματά τους σ’ αυτήν την πραγματικότητα.

Η ευρεία και δυναμική χρήση των ΜΚΔ από την καμπάνια του Leave πρόσθεσε και τη διάσταση της «αντισυστημικής» επιλογής. Δημιουργήθηκε η εντύπωση σε μεγάλο μέρος των Βρετανών, αλλά και στο εξωτερικό, ότι οι φορείς με δύναμη και επιρροή (παραδοσιακά πολιτικά κόμματα, ΜΜΕ, τράπεζες, ακαδημαϊκοί) υποστηρίζουν την παραμονή, ενώ στην αντίπερα όχθη συνασπίζονται απλοί καθημερινοί άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση στα κέντρα λήψης εξουσίας, δεν έχουν δημόσιο βήμα για να ακουστούν και χρησιμοποιούν τα ΜΚΔ ως μοναδικό δίαυλο επικοινωνίας και έκφρασης.

Επίλογος

Ένας από τους λόγους επικράτησης του Brexit ήταν η επικράτηση των υποστηρικτών του στα ΜΚΔ. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρώτα χάθηκε για την πλευρά των υποστηρικτών της παραμονής η μάχη του διαδικτύου και ακολούθησε, αναπόδραστα, η απώλεια στην κοινωνία και στην κάλπη. Το βρετανικό δημοψήφισμα ανέδειξε με τρόπο εμφατικό και ξεκάθαρο τη δύναμη των νέων τεχνολογιών και των ΜΚΔ και υπογράμμισε τη δυνατότητα να διαμορφωθεί και να καθοριστεί η δημόσια συζήτηση, αλλά και να τροχοδρομηθούν σημαντικές κοινωνικές αλλαγές.

O δυτικός κόσμος πλέον έχει αντιληφθεί, τη μεγάλη δύναμη και τον καθοριστικό ρόλο των ΜΚΔ και των νέων τεχνολογιών γενικότερα, στη ζωή μας και κυρίως στη διαμόρφωση ευρέων κοινωνικών συμμαχιών. Οι πολιτικές μάχες στις μέρες μας κερδίζονται ή χάνονται (και) στο πεδίο των ΜΚΔ.